Nog wat kerken en de thermen - Reisverslag uit Rome, Italië van Maria Bullens - WaarBenJij.nu Nog wat kerken en de thermen - Reisverslag uit Rome, Italië van Maria Bullens - WaarBenJij.nu

Nog wat kerken en de thermen

Door: Myriam van der Linden-Bullens

Blijf op de hoogte en volg Maria

20 September 2013 | Italië, Rome

Omdat ik dit later schrijf, een beschrijving uit mijn reisplanning

Basiliek van Santa Maria Maggiore

De basiliek van Santa Maria Maggiore (Basilica di Santa Maria Maggiore) is een grote rooms-katholieke kerk op de heuvel Esquilijn in de Italiaanse hoofdstad Rome. Sinds 1929 is deze kerk met de rang van basilica maior in bezit van de Heilige Stoel. De basiliek is een van de zeven pelgrimskerken van Rome en een van de vier pauselijke basilieken.
De kerk werd in 431 door paus Sixtus III gesticht ter herinnering aan het concilie van Efeze in hetzelfde jaar. De wijding aan Maria betekent het pauselijk goedkeuren van de besluiten van dit concilie, waar men onder andere de positie van Maria als moeder van Christus bepaald had.
Voorgeschiedenis van het ontstaan
In 431 was Efeze gekozen voor een concilie over de twistvraag of Maria Theotokos (Moeder van God) was in spirituele dan wel in letterlijke betekenis, iets waarover de Assyrische Kerk van het Oosten dwars lag. Tijdens dit concilie werd de Kerk van Maria gebouwd om de Efeziërs een nieuw eigen cultuscentrum te geven. Tegelijk werd ter bevestiging in Rome door de Paus de Basiliek van Maria de Meerdere (Basilica di Santa Maria Maggiore) gebouwd, zodat beide machtscentra met elkaar waren verbonden. Na het concilie splitste een deel van de, toen in het Perzisch rijk bestaande, Syrische Kerk zich af van het in het Romeinse Rijk zetelend patriarchaat van Antiochië. Zo ontstond de Oost-Syrische of ‘Nestoriaanse kerk’.
De cultus van de moedergodin was vanouds zeer diep geworteld in Efeze. Men poogde toen, aanvankelijk zonder succes, deze cultus te substitueren door een dienst voor de Heilige Maagd Maria. Volgens de legende zou Maria (moeder van Jezus) zelfs in Efeze zijn begraven. Het 'Huis van de maagd Maria' (Turks: Meryemana) in de buurt van Efeze is een bedevaartsoord geworden, waar zowel islamitische als christelijke gelovigen naartoe worden geleid.

Legende over het ontstaan van de basiliek
Rond het jaar 350 na Christus bekeerde het merendeel van het Romeinse Rijk zich tot het christendom. Het was ook sinds die tijd dat menig vrome Romein zijn rijkdommen uitgaf ter verering van de Heilige Maagd Maria en de Apostelen. Onder hen waren ook Johannes van Rome en zijn vrouw.
In de begindagen van augustus hadden Johannes en zijn vrouw beiden een ongewone droom. Zij hadden gedroomd dat Maria hen opdracht gaf om een kerk te stichten op een van de zeven heuvels van Rome. Maria had hen in die droom verteld dat de exacte plaats duidelijk zou worden door sneeuw.
Johannes besloot zijn opmerkelijke droom voor te leggen aan paus Liberius. Deze beweerde exact hetzelfde gedroomd te hebben en daarop gingen Johannes, zijn vrouw en paus Liberius op 5 augustus naar de heuvel Esquilijn, waar zij in hartje zomer sneeuw aantroffen in de vorm van een fundament van een kerk. De bouw van de kerk werd daarop direct gestart. De naam van de kerk was toen nog Basilica Liberiana.
In 432 na Christus herbouwde paus Sixtus III de kerk en gaf deze haar huidige naam, Santa Maria Maggiore.

Architectuur
Het huidige kerkgebouw komt uit de tijd van paus Sixtus III (432 - 440) en bevat vele oude mozaïeken uit deze periode, deze zijn de oudste in hun soort. De bouwvorm van het schip volgt zo exact de conventies van de keizerlijke basilieken dat de kerk vroeger ook daadwerkelijk als een exemplaar daarvan werd aangezien. De marmeren zuilen die het schip van de kerk ondersteunen zijn ouder dan de huidige kerk en komen waarschijnlijk uit een voorganger van de huidige basiliek of een ander antiek Romeins gebouw. De 14e-eeuwse 75 meter hoge romaanse klokkentoren is de hoogste van Rome. Het enorme gouden cassetteplafond uit de 16e eeuw is naar ontwerp van Giuliano da Sangallo. Men zegt dat dit goud het eerste is dat door Columbus uit Amerika meegenomen is.

Kerkschatten en bijzonderheden
Het mozaïek in de apsis is in de late 13e eeuw vervaardigd door de franciscaner monnik Jacopo Torriti. Een icoon, geplaatst in de kapel van Sint Paulus, zou de pest buiten de stad gehouden hebben. De traditie wil dat het gaat om een door Lucas de Evangelist geschilderde icoon. Dat het waarschijnlijk om een paneel uit de 1e eeuw gaat werd volgens de rooms-katholieke Kerk bevestigd door C14-datering. De kerk heeft ook een schilderij van Girolamo Siciolante da Sermoneta uit 1568: Het martelaarschap van de heilige Catharina.
Op 29 april 1964 trouwde de Nederlandse prinses Irene in de basiliek met Karel Hugo van Bourbon-Parma.

Betlehemcrypte
De Betlehemcrypte voor het hoofdaltaar dankt zijn naam aan een relikwie, waarvan gezegd wordt dat het de kribbe van Christus' geboorte is. Ignatius van Loyola droeg hier op 25 december 1538 zijn eerste mis als priester op. Later zou hij de jezuïetenorde oprichten.
Vele beroemde katholieken liggen hier begraven, onder wie de heilige Hiëronymus, kardinaal Giacomo Colonna, Pauline Bonaparte, en de kunstenaar Gian Lorenzo Bernini. De kerk bevat ook het Pausgraf van Clemens VIII.

Victor Emmanuel Monument

Il Vittoriano
Het enorme witte marmeren monument dat de Piazza Venezia domineert werd ter gelegenheid van de 50e verjaardag van het verenigd Italië gebouwd op de flank van de Capitolijn. Het is een eerbetoon aan de eerste koning van Italië, Victor Emmanuel II.

Als koning van Sardinië was Victor Emmanuel een symbool geworden voor de beweging die streefde naar een verenigd Italië. Nadat hij zijn leger bij dat van Garibaldi voegde en het pauselijke leger versloeg werd in 1861 het Koninkrijk Italië uitgeroepen met Victor Emmanuel als koning.

De bouw
De werken aan het monument gingen in 1885 van start naar een ontwerp van Giuseppe Sacconi. De locatie aan het Piazza Venetia, op de flank van de noordelijke kant van de Capitolijn, werd vrijgemaakt voor de bouw van het monument. Hierbij werden helaas een aantal Romeinse ruïnes en middeleeuwse kerken vernield.
In 1911, ter gelegenheid van de 50e verjaardag van het nieuwe koninkrijk werd het nieuwe symbool van een verenigd Italië officieel ingehuldigd.

Het Monument
Het enorme monument, dat gekend is onder de naam ‘Il Vittoriano’ bestaat uit een reeks brede trappen die leiden naar het Altaar van de Natie, gedomineerd door een kolossaal 12 meter hoog ruiterstandbeeld van de koning. Naast het standbeeld staat de tombe van de onbekende soldaat, gewaakt door erewachten. Bovenaan het monument is er een grote 15 meter hoge zuilengang. Daarbovenop staan twee bronzen strijdwagens, elk met een gevleugeld beeld van de overwinning.

Uitzicht
Het Victor Emmanuel Monument staat niet bepaald bekend als het mooiste monument van Rome en heeft bijnamen gekregen als ‘schrijfmachine’ en ‘bruiloftstaart’.

Het monument is desondanks de moeite van een bezoek waard al is het maar omdat je van boven een prachtig zicht hebt over de stad. Je kan van hieruit ook rechtstreeks naar het Campidoglio plein gaan, wat je een extra beklimming van de Capitolijn bespaart.

San Giovanni in Laterano

De basiliek van San Giovanni in Laterano is een van de vier belangrijkste basilieken in Rome. Het is ook de kathedraal (en dus niet de St. Pieters-Basiliek) van de stad, waar de paus als bisschop zetelt. Het aangenzende Lateraans Paleis was vroeger de officiële residentie van de paus.

Geschiedenis
Het gebied waar de kathedraal nu staat was vroeger de locatie van het landgoed van de Laterani familie. In de vierde eeuw n.C. kwam keizer Constantijn I in bezit van het landgoed toen hij trouwde met een lid van deze rijke patriciërsfamilie. Later stelde keizer Constantijn het landgoed ter beschikking teneinde er een kerk te laten bouwen. De eerste gebouwen werden vernield door aardbevingen, brand en oorlog. Het huidige gebouw dateert uit 1646 toen paus Innocentius X de architect Francesco Borromini de opdracht gaf de bestaande basiliek, die op instorten stond, grondig te renoveren. De oostelijke gevel is recenter; deze werd in de 18e eeuw ontworpen door Alessandro Galilei.

Het aanpalende Lateraans Paleis was de officiële residentie van de paus tot het pausdom in 1309 naar Avignon verhuisde. Toen men terug naar Rome verhuisde nam de paus zijn intrek in het Vatikaan in plaats van in het Lateraans Paleis. De kerk bleef echter de functie van kathedraal behouden.

Architectuur en ontwerp
Toen Borromini de opdracht kreeg tot het renoveren van de kerk gaf hij de oude basiliek een barok uiterlijk wat sterk contrasteerde met de vroegere sobere basiliek. Enkel de cosmatesque vloer uit de oude basiliek werd behouden.

De oostelijke gevel aan de voorkant van de basiliek is ongetwijfeld het meest bekende deel van deze belangrijke kerk. Bovenop de gevel, die in verscheidene films zoals ‘Roman Holiday’ te zien is staan grote witte stenen beelden van Jezus en de twaalf apostelen. De antieke bronzen deuren zijn afkomstig van de Curia in het Forum Romanum.

Interieur
Ondanks de grondige renovatie in de 17e eeuw zijn er in de kerk ook een aantal historische overblijfselen te zien zoals een fragment van een 14e eeuws fresco van paus Bonifacius VIII. Er is ook een houten tafel aan het pauselijk altaar dat naar verluid nog gebruikt zou zijn geweest door St. Pieter om de eucharistie te vieren.
Het gotisch tabernakel uit 1367 heeft een macabere functie. Het zou de hoofden van St. Pieter en St. Paulus bevatten.

Opvallender dan deze relieken zijn de enorme standbeelden die geplaatst zijn in de 12 niches die Borromini in het schip maakte. De 12 standbeelden van de apostelen werden ontworpen door een aantal prominente rococo beeldhouwers uit de tijd zoals Francesco Moratti, Angelo de’ Rossi en Pierre le Gros de Jonge.

In de San Giovanni in Laterano staan ook zes pauselijke grafmonumenten. Ze bevatten de restanten van Alexander III, Sergius IV, Clemens XIII, Martinus V, Innocentius III en Leo XIII. Na Leo XIII werden de pausen in de St. Pietersbasiliek begraven.

De kruisgang
Een bezoek aan de kruisgang is zeker een must. Hier kan je unieke spiraalvormige zuilen zien evenals originele cosmatesque mozaïeken. De toegang tot de kruisgang is evenwel niet gratis.

Baptisterium
Eveneens afgescheiden van de basiliek is het baptisterium, opgericht door Constantijn in 315 n.C. Het was het eerste baptisterium in Rome. Het huidige octagonale uiterlijk kreeg het ten tijde van paus Sixtus III en werd later door vele andere baptisteriums overgenomen.

Thermen van Caracalla

Toen de Thermen van Caracalla in 217 n.C. gebouwd werden waren het de grootste thermae ter wereld. Het indrukwekkende complex met enorm hoge gewelven bleef actief gedurende driehonderd jaar tot barbaren de watertoevoer afsneden.

De Thermen
De ruïnes met rode baksteen van de Thermen van Caracalla liggen ten noordoosten van het centrum van het Oude Rome. Deze thermen waren enorme gebouwen met hoge gewelven versierd met fresco’s die grote zalen overkoepelden. In het enorme complex met een oppervlakte van 11 hectare waren faciliteiten voor niet minder dan 1.600 personen.

In een tijd waarin de overbevolkte huurkazernes van Rome weinig sanitaire voorzieningen hadden speelden de 50 baden van het keizerlijke Rome een belangrijke rol in het leven van de Romeinse inwoners. Het ritueel van het baden was een lang proces dat startte met een heet bad in het calidarium. Daarna volgde het lauwe tepidarium, vervolgd door het koude frigidarium. Vervolgens nam men een duik in het natatio, een open lucht zwembad.

Ontspanningscentrum
Het complex was in feite een mutifunctioneel ontspanningscentrum waarin niet enkel badhuizen waren maar ook gymnasiums, bibliotheken, tuinen, kunstgalerijen, restaurants en zelfs bordelen. De Thermen van Caracalla stonden bekend om het prachtige interieur met marmeren zitplaatsen, fonteinen, standbeelden en met mozaïek betegelde muren en vloeren.

Bouw
In 212 n.C. werd met de bouw van de thermen begonnen en het hele complex was voltooid in 217 n.C. In deze periode regeerde keizer Caracalla, wiens officiële naam eigenlijk Marcus Aurelius Antonus was vandaar de oorspronkelijke naam van de thermen, Thermae Antoninianae. De keizer kreeg de bijnaam Caracalla vanwege de Gallische tuniek die hij meestal droeg, maar de naam werd nooit officieel gebruikt.

Caracalla is berucht vanwege de moord die hij pleegde op zijn populairdere broer Geta. Hij is daarnaast ook gekend als de keizer die besloot het staatsburgersschap toe te wijzen aan alle inwoners van Rome, vooral om het belastingsinkomen te kunnen verhogen.

Wateraanvoer
Een complex waterdistributiesysteem zorgde voor een constante aanvoer van water aangeleverd door het aquaduct Aqua Marcia. Onder de hoofdgebouwen bevonden zich twee niveaus, het bovenste werd gebruikt voor onderhoud en het opwarmen van het water, het onderste werd gebruikt voor de afvoer van water.

De indrukwekkende muren
De baden waren volledig functioneel tot 537 n.C. toen de Gothen het aquaduct vernielden en daarbij de toevoer van water afsneden.

Verval
Verwaarlozing, plundering en een aardbeving zorgden ervoor dat dit grootse architecturale complex tot een ruïne herschapen werd. Maar zelfs deze ruïnes maken door hun grootsheid indruk op de bezoekers.

De Thermen zijn prachtig en hebben veel indruk nagelaten. Omdat we het monument van Vittorio Emmanuel al eerder hadden gezien, hebben we die vandaag overgeslagen. Echter wilde ik u de geschiedenis niet onthouden.

Reageer op dit reisverslag

Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley

Maria

Actief sinds 03 Feb. 2011
Verslag gelezen: 490
Totaal aantal bezoekers 13127

Voorgaande reizen:

09 April 2014 - 21 April 2014

Taizé 2014

15 September 2013 - 25 September 2013

Rome

01 Juni 2011 - 05 Juni 2011

VJK te Elim

26 April 2011 - 29 April 2011

Saint-Didier-sur-Doulon

Landen bezocht: